DE BEZIELDE WAND |
PhD Saar Meganck

De Bezielde Wand
Over Materialiteit, Textuur en Chroma-Compositie in de Architectuur

Saar Meganck bij KU Leuven en AAM /Architectuur Academie Maastricht.

Supervisors: Prof. Caroline Voet en Wim van den Bergh

How does a project mature? It is obviously a most mysterious, imperceptible process. It carries on independently of ourselves, in the subconscious, crystallizing on the walls of the soul. It is the form of the soul, that makes it unique. Indeed, only the soul decides the hidden ‘gestation period’ of that image which cannot be perceived by the conscious gaze.

In het boek ‘Instant Light, Tarkovsky Polaroids’ probeert de Russische cineast Andrey Tarkovsky vast te leggen hoe een ‘project’ zich vormt, groeit en bestaat in de wereld. Een ‘object-maker’ brengt iets in de wereld. De maker en het gemaakte getuigen daarbij in meer of mindere mate van techniek, vakmanschap, praktische en theoretische kennis, gevoeligheid en inzicht. Een creatie doorloopt het proces van ‘ontstaan’ tot ‘zijn’. Het hele proces is een vertaling van handelend denken in lichamelijke ervaring. Een gespreid verloop dat een sterke uitdaging vormt op het moment van onderzoek gezien een heel spectrum aan gedachten, theorieën, sensaties en benaderingswijzen die daartussen te vinden zijn.

Dit PhD voorstel combineert stilzwijgende (in situ) kennis en methodieken met historisch (archief) en theoretisch (literatuur) onderzoek om te komen tot een kenniskader over de vertaling van stilzwijgende kennis in een terminologie en een haptisch ruimtelijk resultaat binnen textuur, materialiteit en chroma-compositie in de architectuur.

Het onderzoek start vanuit het openleggen van het archief van Wim van Hooff. Hij was polychromeur, pedagoog, schilder en kleuradviseur van meer dan duizend historische en nieuwe gebouwen in het zuiden van Nederland, met name binnen de groep architecten van de Bossche School zoals Dom Hans van der Laan, Jan de Jong, Nico van der Laan, Fons Vermeulen, Gerard Wijnen, Tom Senders, Frans Ruys, Piet Van Lierop en Jan Peterse.

Deze ‘object-maker’, als ambachtsman, vertrekt sterk vanuit stilzwijgende kennis die zich ter plaatse voortdurend aanpast vanuit een inherent kennislichaam. Zijn focus is een fragiel deel van de architectuur, namelijk de laag van textuur, materialiteit en chroma-compositie. Het onderzoek ligt dus in het traject van het het vatten van het ‘Stilles Wissen’ in zijn hele rijkdom, praktische uitvoering, techniciteit en intuïtie , en dit te spiegelen met de toepassing en ervaring van sterk subjectief gedefinieerde zaken als textuur, materialiteit en chroma.

De gebouwen die gerealiseerd zijn met de adviezen van Wim van Hooff zijn uitzonderlijke getuigen van een architectuur die ‘overstijgt’ door de intrinsieke bezieling in het materiaal. Dit kon en kan alleen tot stand komen mits een intense en respectvolle samenwerking tussen architect, vakman en polychromeur. Zijn uitgesproken zorg benadrukt de subtiliteit van het proces van chroma- en textuurcompositie in een ruimte die niet te forceren noch te ontkennen valt. Reflectie, tonaliteit, textuur, proportie, transparantie, korrelgrote, glans… zijn allen samenstellende en zeer bewust gekozen componenten van de caleidoscoop die in deze ruimte-ervaring ligt.

Ook daarin ligt de mogelijke fragiliteit van deze gebouwen als erfgoed. Elke mogelijke ondoordachte keuze in de instandhouding, hoe klein ook, kan het geheel ‘verminken’. Een gedegen studie en kennis is noodzakelijk om tot in het detail te kunnen omgaan met de onmiskenbare waarde die hier in gebouwd erfgoed gecreëerd is.

www.dhoogemeganck.be